وکیل چک شیراز

اصول چک برگشتی مسئله‌ای است که شاید در ابتدا آن‌قدر مشکل به نظر بیاید که فرد از پیگیری آن سر باز زند. در صورتی‌که می‌توان به سه طریق کیفری،‌ حقوقی و ثبتی آن را مطالبه کرد. گاه به دلیل طولانی شدن شکایت حقوقی و پیچ و خم‌های آیین دادرسی مدنی،‌ تعقیب کیفری بیشترمورد اقبال قرار گرفته است.البته صدور چک بی‌محل، خود، جرم است و به همین خاطر مجازات‌هایی مطابق قانون مجزا، تحت عنوان «قانون صدور چک»، اصلاحی مصوب سال ۸۲، به تصویب رسیده است. در این نوشته می‌خواهیم شما را با جزئیات قانون چک برگشتی آشنا کنیم

صادرکننده، بدون شكايت دارنده‌ی چك قابل تعقيب كيفری نيست، و با گذشت شاكی خصوصی در هر مرحله از دادرسی موقوف می‌شود. از این منظر چک ماهیتی خصوصی دارد.

چك مطابق با «قانون صدور چك» در حكم سند رسمی است. از این خصوصیت می‌توان در مطالبه‌ی چک پرداخت نشدنی از طریق ثبت نیز اقدام کرد.

جهات كيفری چك پرداخت نشدنی، مواردی هستند كه اگر صادركننده‌ آنها را رعايت نکند قابل تعقيب كيفری است

طبق قانون صدور چک

صادركننده‌ی چك بايد در تاريخ مندرج در آن معادل مبلغ مذكور در بانك محال عليه وجه نقد داشته باشد و نبايد تمام يا قسمتی از وجهی را كه به اعتبار آن چك صادر كرده به صورتی از بانك خارج نمايد يا دستور عدم پرداخت وجه چك را بدهد و نيز نبايد چك را به صورتی تنظيم نمايد كه بانك به عللی از قبيل عدم مطابقت امضا يا قلم خوردگی در متن چك يا اختلاف در مندرجات چك و امثال آن از پرداخت وجه چك خودداری نمايد. هرگاه در متن چك شرطی برای پرداخت ذكر شده باشد بانك به آن شرط ترتيب اثر نخواهد داد.

ماده‌ی ۳ مكرر- چك فقط در تاريخ مندرج در آن يا پس از تاريخ مذكور قابل وصول از بانك خواهد بود.»

یا در جایی دیگر می‌گوید:

«هر كس با علم به بسته بودن حساب بانكی خود مبادرت به صدور چك نمايد عمل وی در حكم صدور چك بی‌محل خواهد بود و به حداكثر مجازات مندرج در ماده‌ی ۷ محكوم خواهد شد و مجازات تعيين شده غير قابل تعليق است

طرح دعوای کیفری برای وصول چک برگشتی

با توجه به مواد بالا جهات کیفری تعقیب صدور چک بی‌محل به شرح زیر است

. نبودن وجه نقد يا عدم كفايت آن در تاريخ مندرج در چك.1

«در صورتی‌كه موجودی حساب صادركننده‌ی چك نزد بانك كمتر از مبلغ چك باشد به تقاضای دارنده‌ی چك، بانك مكلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده‌ی چك بپردازد و دارنده‌ی چك با قيد مبلغ دريافت شده در پشت چك و تسليم آن به بانك، گواهينامه‌ی مشتمل بر مشخصات چك و مبلغي كه پرداخت شده از بانك دريافت می‌نمايد. چك مزبور نسبت به مبلغی كه پرداخت نگرديده بی‌محل محسوب و گواهينامه بانك در اين مورد برای دارنده‌ی چك جانشين اصل چك خواهد بود. در مورد اين ماده نيز بانك مكلف است اعلاميه‌ی مذكور در ماده‌ی قبل را برای صاحب حساب ارسال نمايد.»

. کشیدن تمام یا قسمتی از وجهی که چک بر مبنای آن صادر شده، توسط خود یا دیگری.2

. 3.دستور عدم پرداخت وجه چك به بانك؛ دستور عدم پرداخت مواقعی کاربرد دارد که چک قابلیت پرداخت دارد، اما صادر کننده این دستور را می‌دهد.

موارد مجاز صدور دستور عدم پرداخت در ماده‌ی زیر آمده است.

«صادركننده‌ی چك يا ذی‌نفع يا قائم‌مقام قانونی آنها با تصريح به اين كه چك مفقود يا سرقت يا جعل شده و يا از طريق كلاهبرداری يا خيانت در امانت يا جرائم ديگری تحصيل گرديده می‌تواند كتباً دستور عدم پرداخت وجه چك را به بانك بدهد بانك پس از احراز هويت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد كرد و در صورت ارائه‌ی چك بانك گواهی عدم پرداخت را با ذكر علت اعلام شده صادر و تسليم می‌نمايد.»

دارند‌ه‌ی چك می‌تواند عليه كسی كه دستور عدم پرداخت داده شكايت كند و هرگاه خلاف ادعایی كه موجب عدم پرداخت شده ثابت شود دستوردهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده‌ی ۷ اين قانون به پرداخت كليه‌ی خسارات وارده به دارنده‌ی چك محكوم خواهد شد.

تبصره 1:ذی‌نفع در مورد اين ماده كسی است كه چك به نام او صادر يا ظهرنويسی شده يا چك به او واگذار گرديده باشد (يا چك در وجه حامل به او واگذار شده باشد).

در موردی كه دستور عدم پرداخت مطابق اين ماده صادر می‌شود بانك مكلف است وجه چك را تا تعيين تكليف آن در مرجع رسيدگی يا انصراف دستوردهنده، در حساب مسدودی نگهداری کند.

تبصره 2:دستور دهنده مكلف است پس از اعلام به بانك شكايت خود را به مراجع قضايی تسليم و حداكثر ظرف مدت يك هفته گواهی تقديم شكايت خود را به بانك تسليم نمايد در غير اين‌صورت پس از انقضای مدت مذكور بانك از محل موجودی به تقاضای دارنده‌ی چك وجه آن را پرداخت می‌كند.

4. تنظيم چك به صورت نادرست: برای مثال عدم مطابقت امضای موجود در بانک، با امضای روی چک، یا مندرجات آن.

5. صدور از حساب مسدود: به این معنا که فرد هنوز از دسته‌چک حسابی که بسته است، برگ چک صادر می کند.